Τα ηλεκτρονικά σώματα κειμένων (ΗΣΚ) αποτελούν δομημένες συλλογές κειμένων σε ηλεκτρονική μορφή, τα οποία μπορεί να επεξεργαστεί κανείς με τη χρήση εργαλείων γλωσσικής τεχνολογίας. Βάση της Γλωσσολογίας Σωμάτων Κειμένου (Corpus Linguistics), η οποία ακμάζει από τη δεκαετία του 1980, τα ΗΣΚ κατέχουν πολύ σημαντική θέση στις σύγχρονες μεταφραστικές σπουδές και στην εκπαίδευση μεταφραστών, ανοίγοντας νέους δρόμους για τη μελέτη της μετάφρασης ως διαπολιτισμικού φαινομένου και πολύπλοκης διαδικασίας (Baker, 1996 και 1997; Laviosa, 1997; Tymozcko, 1998; Kenny, 2001; Olohan, 2004, Zanettin 2003 και 2012). Παράλληλα, αποτελούν τη βάση για τις ψηφιακές λογοτεχνικές σπουδές, με ποικίλες μακρο-και μικρο-εφαρμογές (Siemens και Schreibman, 2008). Στην Ελλάδα σχετική έρευνα εντοπίζεται στο πεδίο της γλωσσολογίας (Hatzigeorgiu, N., et al., Γούτσος, 2010) και μόνο προσφάτως εξειδικεύεται στις μεταφραστικές σπουδές (Σαριδάκης, 2010), ενώ οι ψηφιακές λογοτεχνικές σπουδές βρίσκονται σε πρώτα στάδια. Σημαντικός ανασχετικός παράγοντας για την ανάπτυξη της έρευνας είναι η έλλειψη ελληνόφωνων ΗΣΚ, χωρίς φυσικά να παραγνωρίζουμε τις σημαντικές προσπάθειες που έχουν ήδη υλοποιηθεί ή βρίσκονται σε στάδιο υλοποίησης (ΕΘΕΓ, ΣΕΚ, σώματα κειμένων του Ηλεκτρονικού Κόμβου και της Ηλεκτρονικής Πύλης του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας κ.ά.). Η έλλειψη αυτή είναι πιο αισθητή στο λογοτεχνικό πεδίο κ.ά.. Δεν υπάρχει ωστόσο υπάρχει κανένα σώμα μεταφρασμένων ξένων κειμένων προς τη νέα ελληνική (σε αντίθεση με αντίστοιχες προσπάθειες στο πεδίο της ενδογλωσσικής μετάφρασης.
Η χρήση σωμάτων κειμένων στις μεταφραστικές και τις λογοτεχνικές σπουδές μπορεί να οδηγήσει σε συγκριτικές μελέτες, είτε προσανατολισμένες διαπολιτισμικά είτε στη μελέτη περιπτώσεων, σχετικά με ιδιαιτερότητες και καθολικά χαρακτηριστικά των γλωσσών και των πολιτισμών, μέσα από τη μελέτη των διαφορών ανάμεσα στα πρωτότυπα και τις μεταφράσεις, αλλά και την ιδιαιτερότητα του μεταφρασμένου λόγου σε μια περίοδο σε συγκεκριμένα πεδία. Παράλληλα, μπορεί να παράσχει πολύτιμο υλικό για τη μελέτη της ιστορίας των μεταφράσεων και της λογοτεχνίας (δεν νοείται πλήρης ιστορία λογοτεχνίας χωρίς μελέτη των μεταφράσεων), της κοινωνιολογίας της μετάφρασης και της λογοτεχνίας, με έμφαση στο κατά Bourdieu πεδίο και τους φορείς του, αλλά και των αλλαγών που συντελούνται σ' αυτό ιστορικά, της υφολογίας και της πρόσληψης.
Το συγκεκριμένο παραλληλοποιημένο ΗΣΚ απαντά στην ανάγκη δημιουργίας ελληνόφωνων σωμάτων κειμένων, αφορά κείμενα μεταφρασμένα από τα γαλλικά προς τα ελληνικά και περιλαμβάνει:
- δέκα μεταφρασμένα λογοτεχνικά κείμενα από τα γαλλικά προς τα ελληνικά, που έχουν εκδοθεί μετά το 1974.
- την πιλοτική παραλληλοποίηση με τα πρωτότυπά τους, με στόχο την εξέταση των ζητημάτων που ανακύπτουν στη συγκρότηση ενός ευρέος σώματος παράλληλων μεταφρασμένων λογοτεχνικών κειμένων, το οποίο αποτελεί μακροπρόθεσμα τον στόχο της ερευνητικής μας εργασίας, κατά το πρότυπο ανάλογων σωμάτων κειμένων με άλλα ζεύγη γλωσσών όπως τα:
- - TECTRA, FEGA κ.ά.: http://sli.uvigo.es/CLUVI/index_en.html
- - COMPARA: http://www.linguateca.pt/COMPARA/
- - ENPC fiction http://www.hf.uio.no/ilos/english/services/omc/enpc/ENPCfiction.html
- την παρούσα ιστοσελίδα.
Το έργο στοχεύει στη μελέτη πιλοτικών ζητημάτων σχετικά με τις μεταφραστικές στρατηγικές, την υφολογία, την απόδοση πατρότητας έργου αλλά και ζητήματα σχετικά με την εξέλιξη της γλώσσας, καθώς τις περισσότερες φορές οι μεταφράσεις δεν περιλαμβάνονται στα μονόγλωσσα σώματα κειμένων και έτσι παραγνωρίζονται μια σειρά από κοινωνιογλωσσικά φαινόμενα που σχετίζονται με τη μετάφραση. Στην υποστήριξη των νεοελληνικών σπουδών στον βαθμό που «η ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας που δεν περιλαμβάνει την μεταφρασμένη λογοτεχνία είναι λειψή» (Κασίνης, 2006), αλλά και της διεπιστημονικής έρευνας με άξονα την ελληνική γλώσσα και τον ελληνικό πολιτισμό, της εκπαίδευσης φιλολόγων και μεταφραστών, ειδικά στο νεοσύστατο πεδίο της ψηφιακής φιλολογίας, της μελέτης της πρόσληψης της γαλλικής λογοτεχνίας στην Ελλάδα μέσω της μετάφρασης κειμένων.
Το έργο φιλοδοξεί να αποτελέσει την αρχή γα τη δημιουργία της κατάλληλης ψηφιακής υποδομής για την επέκτασή του και την εκβολή του σε ένα ερευνητικό πρόγραμμα μακράς πνοής που θα καταλήξει στη συγκρότηση ενός πολύγλωσσου παράλληλου σώματος κειμένων νεοελληνικών μεταφράσεων (ήδη έχει ξεκινήσει η συνεργασία για την προσθήκη ιταλικών). Στο μεταξύ, ένα ευρωπαϊκό, ακαδημαϊκό θεματικό δίκτυο για τη μελέτη των σωμάτων κειμένων στη λογοτεχνία βρίσκεται στη διαδικασία συγκρότησης και πρόκειται να ανακοινώσει τις δράσεις του.